KETOMAX
KETOMAKS daxilə qəbul edilən məhlul hazırlamaq üçün toz
KETOMAX
Beynəlxalq patentləşdirilməmiş adı: Ketoprofene
Tərkibi
Təsiredici maddə: 1 saşedə 80 mq ketoprofenin lizin duzu (50 mq ketoprofenə ekvivalent) vardır.
Köməkçi maddələr: sorbitol, susuz koloidal silisium, natrium xlorid, natrium saxarin, nanə aromizatoru.
Təsviri
Ağ rəngli tozdur.
Farmakoterapevtik qrupu
Qeyri-steroid iltihabəleyhinə və revmatizməleyhinə dərman vasitələri, propion turşusunun törəmələri.
ATC kodu: M01AE03.
Farmakoloji xüsusuiyyətləri
Farmakodinamikası
Təsir mexanizmi
QSİƏP-ın təsir mexanizmi siklooksigenaza fermentini inhibə etməsi yolu ilə prostaqlandin sintezini azaltması ilə əlaqədardır.
Xüsusən, araxidon turşusunun, prostaqlandin PGE1, PGE2, PGF2 və PGD2, həmçinin prostasiklin PGI2 və (TxA2 və TxB2) tromboksanların prekursorları olan, PGG2 və PGH2-nin siklik endoperoksidlərə çevrilməsinin inhibə olunması baş verir. Bundan başqa, prostaqlandin sintezinin inhibə olunması, kinin kimi digər mediatorlara təsir göstərə bilər, bu isə dolayı təsir göstərərək, birbaşa təsirini tamamlayır.
Ketoprofenin lizin duzu — analgetik, iltihabəleyhinə və qızdırmasalıcı xüsusiyyətlərə malik olan və qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərman vasitələri (QSİƏP) sinfinə aid olan, propion turşusunun lizin duzudur 2-(3-benzoifenil). Ketoprofen lizin duzunun həllolması, ketoprofen turşusundan daha yüksəkdir.
Ketoprofenin lizin duzu, iltihabəleyhinə təsiri və mərkəzi təsiri ilə korrelyasiya edən nəzərə çarpan analgetik təsirə malikdir. Ketoprofenin lizin duzu, termorequlyasiyanın təbii proseslərinə təsir göstərmədən qızdırmasalıcı aktivliyini (təsirini) göstərir.
Dərman vasitəsi, ağrılı iltihab əlamətlərini azaldır və ya aradan qaldırır, oynaqların hərəkətliyini yaxşılaşdırır.
Farmakokinetikası
Sorulması (absorbsiya)
Ketoprofenin lizin duzu turşu ketoprofendən daha yüksək həll olunma qabiliyyətinə malikdir. Daxilə qəbul edilən məhlul hazırlamaq üçün qranul formasında dərman vasitəsi təsiredici maddəni sulu məhlul şəklində qəbul etməyə imkan yaradır. Bu plazma konsentrasiyasının tez yüksəlməsinə və maddənin pik plazma səviyyəsinə daha tez çatmasına səbəb olur. Klinik olaraq bu, ağrıkəsici və iltihabəleyhinə təsirlərin daha sürətli başlaması və daha çox intensivliyi ilə özünü göstərir.
Paylanması
Təkrar qəbulu dərman vasitəsinin kinetikasını dəyişmir və toplanmasına səbəb olmur. Ketoprofen 95-99% qanın plazma zülalları ilə birləşir. Sistemli tətbiqdən sonra badamcıq toxumasında və sinovial mayedə ketoprofenin əhəmiyyətli səviyyələri aşkar edilmişdir.
Metabolizmi
Ketoprofen intensiv olaraq metabolizə olunur: sistem istifadə zamanı təsiredici maddənin 60-80%-i metabolitlər şəklində sidik vasitəsi ilə xaric olunur.
Xaric olması
Xaric olması sürətlidir və əsasən böyrəklər vasitəsi ilə baş verir: sistem istifadə zamanı təsiredici maddənin 50%-i 6 saat ərzində sidiklə xaric olunur.
Uşaqlar və yeniyetmələr
Uşaqlarda kinetik profil böyüklərdə olan kinetik profildən fərqlənmir.
İstifadəsinə göstərişlər
Ağrı ilə müşayiət olunan iltihabi vəziyyətlərin simptomatik müalicəsi:
• revmatoidli artrit;
• Bexterev xəstəliyi;
• artroz ağrıları;
• posttravmatik iltihab;
Əks göstərişlər
• Aktiv maddəyə, digər qeyri-steroid iltihabəleyhinə preparatlara (QSİƏP) və ya köməkçi maddələrdən hər hansı birinə qarşı yüksək həssaslıq;
• əgər pasiyentin anamnezində oxşar təsir mexanizmi olan maddələrin (məsələn, asetilsalisil turşusu və ya digər QSİƏP-lar ) qəbulu fonunda astma tutmaları, bronxospazm, kəskin rinit və ya burun polipləri, övrə və ya angioödem kimi vəziyyətlərin olması aşkar olunarsa;
• pasiyentin anamnezində aktiv peptik xora və ya mədə-bağırsaq qanaxması, xora və ya perforasiya və ya xroniki dispepsiya halları olarsa;
• mədə-bağırsaq qanaxması və ya digər aktiv qanaxma və ya qanaxma pozğunluqları pozğunluqları;
• Kron xəstəliyi və ya xoralı kolit;
• anamnezdə bronxial astmanın olması;
• ağır ürək çatışmazlığı;
• qaraciyər və ya böyrək funksiyalarının ağır pozğunluqları;
• hemorragik diatez və qanın digər laxtalanma pozğunluqları və ya antikoaqulyantlarla müalicə alan pasiyentlər;
• hamiləlik və laktasiya dövrləri;
• 16 yaşa qədər uşaqlar və yeniyetmələr.
• Koronar arteriya by-pass grefti (CABG) əməliyyatından əvvəlki ağrı zamanı
Ketoprofeni mədə-bağırsaq traktı üçün yüksək riski olan xəstələrdə istifadə etmək olmaz: yaşlılarda və antikoaqulyantlar, antitrombotik dərman vasitələri, kortikosteroidlər, digər QSİƏP-r, serotoninin geriyə udulmasının selektiv inhibitorları (SGUSİ) və ya nikorandil qəbul edən xəstələrdə (həmçinin, bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”).
Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri
Əlavə təsirlərin yaranma ehtimalını minimuma endirmək məqsədi ilə, simptomları nəzarətdə saxlamaq üçün dərman vasitəsini zəruri olan ən aşağı effektiv dozada və maksimal qısa müddət ərzində qəbul etmək lazımdır (bölmə “İstifadə qaydası və dozası” və mədə-bağırsaq traktı və ürək-damar sistemi üçün risklər haqqında məlumata aşağıda bax).
Ketoprofen ilə yanaşı, siklooksigenaza-2-nin selektiv inhibitorları daxil olmaqla, QSİƏP-ın istifadəsindən qaçınmaq lazımdır.
Mədə-bağırsaq traktında (MBT) baş verən reaksiyalar
Mədə-bağırsaq qanaxması, letal nəticəyə gətirib çıxaran xora və perforasiyaların yaranması, hər hansı bir QSİƏP-ın istifadəsi zamanı müşahidə olunmuşdur və müalicə dövrünün istənilən müddətində yanaşı simptomların və ya anamnezdə MBT tərəfindən pozulmaların olduğu və olmadığı halda yaranmışdır.
Bəzi epidemioloji məlumatlar ketoprofenin, digər bəzi QSİƏP-a məxsus olan, xüsusən yüksək dozalarda qəbulu zamanı, MBT-də ciddi arzuolunmaz əlavə təsirlərin yaranma riski ilə əlaqəli olduğunu sübüt etmişdilər (bax bölmə “İstifadə qaydası və dozası” və “Əks göstərişlər”).
Peroral kortikosteroidlərin, antikoaqulyantların (məsələn, varfarin), serotoninin geriyə udulmasının selektiv inhibitorlarının (SGUSİ), asetilsalisil turşusunun (AST) və ya nikorandil kimi antiaqreqantların, xoraların və qanaxmaların yaranma riskini artıra bilən dərman vasitələrinin yanaşı istifadəsində ehtiyatlı olmaq lazımdır (bax bölmə “Digər dərman vasitələri ilə qarşılıqlı təsiri”).
Mədə-bağırsaq traktı qanaxması riski, xoraların və perforasiyaların yaranması riski QSİƏP-ın dozasının artırılması ilə və həmçinin anamnezdə xora olan, xüsusən qanaxma və perforasiya ilə fəsadlaşmış və yaşlı insanlarda yüksəlir (bax bölmə “Əks göstərişlər”). Belə xəstələrin müalicəsinə mövcud olan ən kiçik doza ilə başlamaq lazımdır.
Belə xəstələrdə, eyni zamanda asetilsalisil turşusunun aşağı dozalarının və ya digər mədə-bağırsaq traktının zədələnməsi riskini artıra bilən dərman vasitələrinin yanaşı qəbulu tələb olunan xəstələrdə, qoruyucu dərman vasitələri ilə (məsələn, mizoprostol və ya proton nasosunun inhibitorları) birgə müalicənin təyin olunmasını nəzərdən keçirmək lazımdır (bax aşağıda, həmçinin bölmə “Digər dərman vasitələri ilə qarşılıqlı təsiri”).
Anamnezində mədə-bağırsaq toksikliyi hadisələri qeyd olunan pasiyentlər, xüsusən yaşlılar, qarın nahiyəsində hər hansı bir qeyri-adi simptomlar olarsa (xüsusən, mədə-bağırsaq qanaxması haqqında), xüsusən, müalicənin əvvəlində məlumat verməlidirlər. Yaşlı pasiyentlərdə QSİƏP əlaqəli əlavə təsirlər daha tez-tez yaranır, xüsusən mədə-bağırsaq qanaxmaları və perforasiyalar, bunlar isə letal nəticəyə gətirib çıxara bilər.
Xora və qanaxmaların yaranma riskini artıra bilən peroral kortikosteroidlər, antikoaqulyantlar (məsələn, varfarin), serotoninin geriyə udulmasının selektiv inhibitorları (SGUSİ), asetilsalisil turşusu (AST) kimi antiaqreqantlar və ya nikorandil kimi dərman vasitələrinin yanaşı istifadəsi zamanı ehtiyatlı olmaq lazımdır (bax bölmə “Digər dərman vasitələri ilə qarşılıqlı təsiri”).
Əgər ketoprofen ilə müalicə fonunda mədə-bağırsaq qanaxması və ya xora yaranarsa, müalicə dayandırılmalıdır.
Anamnezdə mədə-bağırsaq traktı xəstəliyi olan (xoralı kolit, Kron xəstəliyi) pasiyentlərdə QSİƏP-nı ehtiyatla istifadə etmək lazımdır, çünki qeyd olunan xəstəliklərin kəskinləşmə riski mövcuddur (bax bölmə “Əlavə təsirlərı”).
Uşaqlar və yeniyetmələr
Ketoprofenin lizin duzu ilə müalicə qəbul edən bəzi uşaq və yeniyetmələrdə, bəzən ağır dərəcəli mədə-bağırsaq qanaxması halları, həmçinin xoralar qeyd olunmuşdur (bax bölmə “Əlavə təsirlərı”). Buna görə dərman vasitəsinin istifadəsi yalnız tibbi mütəxəssislərin nəzarəti altında həyata keçirilməlidir və hər bir halda həkim müalicə rejiminin düzgün olduğunu fərdi şəkildə qiymətləndirməlidir.
Bu dərman vasitəsinin istifadəsi 16 yaşından kiçik olan yeniyetmələrdə və uşaqlarda nəzərdə tutulmamışdır.
Ürək-damar və serebrovaskulyar təsirlər
Anamnezdə arterial hipertenziya və/və ya yüngül və mötədil dərəcəli durğunluq, ürək çatışmazlığı ilə pasiyentlərin müalicəsində ehtiyatlı olmaq tövsiyə olunur, çünki qeyri-selektiv QSİƏP-lə müalicə zamanı bədəndə mayenin ləngiməsi və ödemlərin yaranması haqqında məlumatlar verilmişdir.
Klinik tədqiqatlar və epidemioloji məlumatlar, bəzi QSİƏP-ın istifadəsi (xüsusilə, yüksək dozalarda və uzun müddət ərzində) arterial trombotik əlamətlərin riskinin (məsələn, miokard infarktı və ya insult) artması ilə əlaqəli ola bilməsini göstərmişdir. Ketoprofenə aid bu riski istisna etmək üçün məlumatlar kifayət qədər deyil.
Nəzarət olunmayan arterial hipertenziya, durğunluq ürək çatışmazlığı, ürəyin təsdiq olunmuş işemik xəstəliyi, periferik arteriyaların və/və ya baş beyin damarların xəstəliklərindən əziyyət çəkən pasiyentlər ketoprofeni (digər hər hansı bir QSİƏP-da olduğu kimi) yalnız onun zəruriliyi diqqətli şəkildə qiymətləndirildikdən sonra qəbul edə bilərlər. Ürək-damar xəstəliklərinin (məsələn, arterial hipertenziya, hiperlipidemiya, şəkərli diabet, siqaret çəkmə zamanı) risk amilləri olan pasiyentlərə uzunmüddətli müalicənin təyinatından əvvəl eyni (yuxarıda göstərilən) üsuldan istifadə etmək lazımdır.
Aorta-koronar şuntlama (AKŞ) əməliyyatından əvvəl ağrının müalicəsi üçün qeyri-aspirin QSİƏP-ı qəbul edən pasiyentlərdə arterial trombozların yaranma riskinin yüksək olması haqqında qeydlər vardır.
Dəri reaksiyaları
Çox nadir hallarda, qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərman vasitələrinin istifadəsi zamanı eksfoliativ dermatit, Stivens-Conson sindromu və toksik epidermal nekroliz kimi ağır dəri reaksiyaları təsvir olunmuşdur (bax bölmə “Əlavə təsirlərı”).
Bu reaksiyaların yaranmasının ən yüksək riski müalicə kursunun əvvəlində müşahidə olunur; ən çox hallarda reaksiyalar müalicənin ilk ayında yaranır. Dəri səpgilərinin, selikli qişaların və hiperhəssalıq reaksiyalarının digər əlamətləri yarandığı ilk gündən etibarən ketoprofenin istifadəsi dayandırılmalıdır.
Respirator pozulmalar
Xroniki rinitlə, xroniki sinusitlə və\və ya burunda poliplər ilə yanaşı olan bronxial astmalı pasiyentlərin ümumi populyasiyası ilə müqayisəsində asetilsalisil turşusu və\və ya qeyri-steroid iltihabəleyhinə preparatların istifadəsindən sonra allergik reaksiyaların yüksək yaranma riski qeyd olunmuşdur. Bu dərman vasitəsinin istifadəsi bronxial astmaya və bronxospazma səbəb ola bilər, xüsusilə, asetilsalisil turşusuna və qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərman vasitələrinə qarşı allergiyası olan pasiyentlərdə (bax bölmə “Əks göstərişlər”).
Hiperkaliemiya
Hiperkaliemiya yarana bilər, xüsusən şəkərli diabet, böyrək çatışmazlığı və və/ya hiperkaliemiyanın yaranmasına səbəb olan yanaşı dərman vasitələri qəbul edən xəstələrdə (bax bölmə “Digər dərman vasitələri ilə qarşılıqlı təsiri”). Belə vəziyyətlərdə kaliumun səviyyəsinə nəzarət etmək lazımdır.
Böyrəklərə təsiri
Ürək çatışmazlığı, qaraciyər sirrozu, nefroz, xroniki böyrək çatışmazlığı olan, xüsusilə, yaşlı şəxslər və diuretiklər qəbul edən pasiyentlərdə müalicənin əvvəlində böyrəklərin funksiyasına ciddi şəkildə nəzarət olunmalıdır. Bu kateqoriya pasiyentlərdə ketoprofenin istifadəsi, prostaqlandinlərin inhibə olunması nəticəsində böyrəklərdə qan axınının azalmasına və ağır dərəcəli böyrək çatışmazlığına səbəb ola bilər.
Qaraciyər funksiyası
Qaraciyərin funksional sınaq göstəricilərinin pozulması ilə xəstələrdə və ya anamnezdə qaraciyər xəstəliyi olan pasiyentlərdə qaraciyər transaminazaların səviyyələrini mütəmadi olaraq qiymətləndirmək lazımdır, xüsusən uzunmüddətli müalicə zamanı. Bu göstəricilərin əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlməsi zamanı dərman vasitəsini istifadə etmək olmaz.
Ketoprofenin istifadəsi zamanı nadir halda sarılıq və hepatit hadisələri müşahidə olunmuşdur.
Digər təsirlər
Bütün QSİƏP-ar olduğu kimi, infeksiyanın mövcudluğunda, ketoprofen öz iltihabəleyhinə, ağrıkəsici və qızıdrmasalıcı təsirinə görə, yüksək bədən hərarəti kimi infeksion xəstəliklərin adi əlamətlərini gizlədə (maskalaya) bilər.
QSİƏP-ar qadınlarda fertilliyi zəiflədə bilər (bax bölmə “Hamiləlik, laktasiya dövrü və fertillik”).
Qeyri aydın görmə kimi görmə pozulması əlamətləri yarandıqda, dərman vasitəsinin istifadəsini dayandırmaq lazımdır.
Digər dərman vasitələri ilə qarşılıqlı təsiri
Dərman vasitələrinin tövsiyə olunmayan kombinasiyaları
Digər QSİƏP-lər (siklooksigenaza 2-nin selektiv inhibitorları daxil olmaqla) və salisilatlar yüksək dozada
Mədə-bağırsaq xoralarının və qanaxmalarının yüksək yaranma riski.
Antikoaqulyantlar
Qanaxma riskinin yüksəlməsi :
• heparin;
• K vitaminin antaqonistləri (məsələn, varfarin);
• trombositlərin aqreqasiyasının inhibitorları (məsələn, tiklopidin, klopidogrel);
• trombinin inhibitorları (məsələn, dabiqatran);
• Ха faktorunun bilavasitə (düz) inhibitorları (məsələn, apiksaban, rivaroksaban, edoksaban).
Əgər yanaşı istifadəsi qaçılmazdırsa, bu halda diqqətli tibbi müşahidə tələb olunur.
Litium
Böyrək ekskresiyasının azalması səbəbindən, litiumun plazma səviyyələrinin toksik olan səviyyələrə qədər artma riski vardır. Lazım olduqda litiumun plazma səviyyələrinə diqqətli nəzarət etmək lazımdır, həmçinin müalicə zamanı və QSİƏP-la müalicədən sonra onun dozasına düzəlişlər etmək lazımdır.
Metotreksat 15 mq/həftə və ondan yüksək dozada
Metotreksatın hematoloji toksikliyinin yüksəlmiş riski, xüsusən onun yüksək dozada (≥ 15 mq/həftə) istifadəsi zamanı, ehtimal olunur ki, metotreksatın zülallarla birləşməsindən çıxarılması və onun böyrək klirensinin azalması səbəbindən baş verir.
Hidantoinlər (məsələn, fenitoin) və sulfonamidlər
Bu maddələrin toksik təsirləri arta bilər.
Ehtiyatlılıq tələb edən kombinasiyalar
AÇF inhibitorlarının və angiotenzin II reseptorların antaqonistləri
Böyrək funksiyasının pozulması ilə xəstələrdə (məsələn, dehidratasiya və ya yaşlı xəstələrdə) AÇF inhibitorlarının və angiotensin reseptorlarının antaqonistlərinin yanaşı siklooksigenazanı inhibə edən dərman vasitələri ilə birgə istifadəsi, böyrəklərin funksiyasının sonrakı pisləşməsinə gətirib çıxara bilər, mümkün kəskin böyrək çatışmazlığı daxil olmaqla.
Kortikosteroidlər
Mədə-bağırsaq xoralarının və qanaxmalarının yaranma riski artır (bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”).
Hiperkaliemiyaya səbəb ola bilən dərman vasitələri və dərman vasitələri sinifləri (məsələn, kalium duzları, kaliumtutucu diuretiklər, AÇF-in inhibitorları və angiotenzin II reseptorlarının antaqonistləri, QSİƏP-lər, heparinlər (aşağı molekulyar ağırlıqlı və fraksiyalaşmamış), siklosporin, takrolimus və trimetoprim).
Hiperkaliemiya riski sadalanan dərman vasitələrinin yanaşı istifadəsi zamanı arta bilər.
Diuretiklər
Diuretiklər qəbul edən pasiyentlər, xüsusən dehidratasiya ilə pasiyentlərdə, prostaqlqandinlərin inhibə olunması ilə törədilmiş böyrək qan axınının azalması nəticəsində ağır dərəcəli böyrək çatışmazlığının yüksək yaranma riski mövcuddur. Belə pasiyentlərə yanaşı dərman vasitələrinin istifadəsinə başlamazdan əvvəl maye həcmini bərpa etmək lazımdır, müalicənin başladıqdan sonra isə - böyrək funksiyasına nəzarət etmək lazımdır (bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”).
Metotreksat 15 mq/həftə dozalardan aşağı dozada
Kombinasiya olunmuş müalicənin ilk həftələri ərzində qanın ümumi analizinin göstəricilərinə hər həftə nəzarət etmək lazımdır. Böyrək funksiyasının hər hansı bir pozulması olduqda və yaşlı pasiyentlərdə belə nəzarəti daha sıx yerinə yetirmək lazımdır.
Pentoksifillin
Qanaxmaların yüksək riski. Xəstələrin vəziyyətinə, həmçinin qanaxma müddətinə daha sıx nəzarət etmək lazımdır.
Zidovudin
Retikulositlərə təsiri nəticəsində, eritrositlərə toksik təsirin yüksək riski mövcuddur, hansı ki ağır dərəcəli anemiya ilə özünü ifadə edir və QSİƏP-lərlə müalicəyə başladıqdan bir həftə sonra başlayır. Ketoprofenin lizin duzu ilə müalicəyə başladıqdan 1-2 həftə sonra, qanın ümumi analizinin göstəricilərinə və retikulositlərin sayına nəzarət etmək lazımdır.
Sulfonil sidik cövhəri preparatları
QSİƏP-lər, onları plazmada zülallarla birləşmə sahələrindən sıxışdıraraq, sulfonil sidik cövhəri dərman vasitələrinin hipoqlikemik təsirini artıra bilərlər.
Tenofovir
Tenofovir dizoproksil fumaratın və QSİƏP-lərin yanaşı istifadəsi ağır dərəcəli böyrək çatışmazlığının yaranma riskini artıra bilər.
Nikorandil
Nikorandil və QSİƏP-lərin yanaşı istifadəsi mədə-bağırsaq xorası, perforasiyası və qanaxması kimi ciddi fəsadlaşmaların yaranma riskini artıra bilər (bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”).
Ürək qlikozidləri
Ketoprofen və diqoksin arasında farmakokinetik qarşılıqlı əlaqə təsiri qeyd olunmamışdır. Lakin, ehtiyata riayət etmək lazımdır, xüsusən böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə, çünki QSİƏP-lər böyrək funksiyasını zəiflədə bilərlər və ürək qlikozidlərinin böyrək klirensini azalda bilərlər.
Nəzərə alınması lazım olan kombinasiyalar
Antihipertenziv dərman vasitələri (β-adrenoreseptorların antaqonistləri, angiotenzinçevirici fermentin inhibitorları, diuretiklər) antihipertenziv təsirin azalması riski yaradırlar (QSİƏP-lər damargenişləndirici prostaqlandinlərin sintezini inhibə edirlər) .
Siklosporin, takrolimus
Əlavə nefrotoksik təsirlər yarada bilər, xüsusən yaşlı xəstələrdə.
Probenesid: Probenesidi yanaşı istifadə etdikdə ketoprofenin plazma klirensi əhəmiyyətli dərəcədə azala bilər.
Serotoninin geriyə udulmasının selektiv inhibitorları (SGUSİ) ilə kombinasiyamədə-bağırsaq qanaxması riskini artırır(bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”).
Trombolitik dərman vasitələri ilə kombinasiyaqanaxma riskini artırır.
Hamiləlik və laktasiya dövründə istifadəsi
Hamiləlik dövrü
Hamiləlik dövründə ketoprofen lizin duzu istifadə edilməməlidir.
Prostaqlandinlərin sintezinin inhibə olunması hamiləliyə və/və ya embrionun və dölün inkişafına mənfi təsir göstərə bilər. Epidemioloji tədqiqatların nəticələri hamiləliyin erkən dövründə prostaglandin sintezi inhibitorlarının istifadəsindən sonra hamiləliyin pozulması, ürək qüsurları və qastroşizis riskinin artdığını göstərmişdir. Ürək qüsurlarının mütləq riski 1%-dən təxminən 1,5%-ə yüksəlmişdir. Bundan əlavə, orqanogenez zamanı prostaglandin sintezinin inhibitorları ilə müalicə olunan heyvanlarda ürək-damar xəstəlikləri də daxil olmaqla müxtəlif anadangəlmə qüsurların tezliyinin artdığı bildirilmişdir.
Hamiləliyin birinci və ikinci trimestrində ketoprofenin istifadəsinə yalnız ciddi göstəriş olduqda imkan verilir. Əgər ketoprofen tərkibli dərman vasitəsini hamilə olmağa çalışan və ya hamiləliyin birinci və ya ikinci trimestrində olan qadın istifadə edirsə, doza mümkün qədər aşağı və müalicə müddəti mümkün qədər qısa olmalıdır.
Hamiləliyin üçüncü trimestrində bütün prostaqlandin sintezi inhibitorlarının istifadəsi dölə aşağıdakı təsir göstərə bilər:
• ürək-ağciyər toksikliyi (arterial axacağın erkən bağlanması və ağ ciyər hipertenziyasının yaranması ilə);
• oliqohidroamnion ilə ağır dərəcəli böyrək çatışmazlığına qədər irəliləyən böyrəklərin funksiyasının pozulması.
Hamiləliyin sonunda prostaqlandin sintezi inhibitorları ana və yenidoğulmuş körpəyə aşağıdakı kimi təsir göstərə bilər:
• antiaqreqant təsirinə görə, qanaxma müddətinin uzanması mümkündür, bu hətta dərman vasitəsinin çox aşağı dozalarda istifadəsi zamanı qeyd oluna bilər;
• uşaqlığın yığılma funksiyasının inhibə olunması, bu isə, doğuşun və ya doğuş müddətinin uzanmasına gətirib çıxara bilər.
Bununla əlaqədar, hamiləliyin üçüncü trimestrində ketoprofenin istifadəsi əks göstərişdir.
Laktasiya dövrü
Ketorpofenin insanlarda ana südünə nüfuz etməsi haqqında məlumat alınmamışdır. Laktasiya dövründə olan qadınlara ketoprofeni istifadə etmək tövsiyə olunmur.
Fertillik
QSİƏP-lər qadınlarda fertilliyə mənfi təsir göstərə bilər və bu səbəbdən hamilə olmağa hazırlaşan qadınlarda istifadəsi tövsiyə olunmur. Hamilə qalmağa çətinlik çəkən qadınlarda və ya sonsuzluq səbəbindən müayinədə olan qadınlarda, QSİƏP-lərin istifadəsinin dayandırılmasına baxılmalıdır.
Pediatriyada istifadəsi
KETOMAKS uşaqlarda və 16 yaşına qədər yeniyetmələrdə istifadə olunmur.
Nəqliyyat vasitələrini və digər potensial təhlükəli mexanizmləri idarəetmə qabiliyyətinə təsiri
Bu dərman vasitəsi nəqliyyat vasitələrinin idarə olunmasına və digər potensial təhlükəli mexanizmlərin istifadəsinə praktiki olaraq heç bir təsir göstərmir.
Pasiyentlər yuxululuq, qıcolmalar, başgicəllənmə, qeyri-aydın görmə kimi əlavə təsirlərin yaranma ehtimalı haqqında məlumatlı olmalıdırlar və onların yaranması zamanı nəqliyyat vasitələrinin idarə olunmasından və digər potensial təhlükəli mexanizmlərin istifadəsindən imtina etməlidirlər.
İstifadə qaydası və dozası
Dozası
Dərman vasitəsi, simptomları nəzarətdə saxlamaq üçün zəruri olan ən aşağı effektiv dozada maksimal qısa müddət ərzində qəbul edilərsə, əlavə təsirlərin yaranma ehtimalını minimuma endirmək olar (bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”).
Böyüklər: 1 saşe paketdən (tam dozada) gündə 2-3 dəfə, yemək vaxtı daxilə qəbul edilir.
Qəbul arası interval 8 saatdan az olmamalıdır.
Yaşlılar
Doza diqqətli şəkildə həkim tərəfindən təyin olunur və həkim, lazım olduqda yuxarıda qeyd olunan dozanı azalda bilər (bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”).
Uşaqlar və yeniyetmələr
Dərman vasitəsi uşaqlarda və 16 yaşına qədər yeniyetmələrdə istifadə üçün tövsiyə olunmur.
Dərman vasitəsi yalnız qısa müddətli müalicə üçün nəzərdə tutulub.
Əgər 16 yaşında və ondan yuxarı yaşda olan yeniyetmələrdə müalicə üçün dərman vasitəsinin istifadəsi 3 gündən artıq tələb olunursa və ya simptomlar pisləşirsə, dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır.
Əgər böyük yaşlı insanlarda qızdırmanı (temperaturu) aşağı salmaq üçün dərman vasitəsinin 3 gündən artıq və ya qızdırma olmadığı halda ağrını aradan qaldırmaq üçün 5 gündən artıq istifadəsi tələb olunursa, yaxud xəstələrdə simptomlar pisləşirsə, onlar, həkimə müraciət etməlidirlər.
Qaraciyər və/və ya böyrək funksiyasının pozulması olan pasiyentlər
Qaraciyər və (və ya) böyrək funksiyasının pozulması ilə olan pasiyentlər üçün başlanğıc dozanın azaldılması tövsiyə olunur; onlarda saxlayıcı doza minimal effektiv doza olmalıdır. Qaraciyərin və (və ya) böyrəklərin funksiyasının ağır pozulması olan xəstələr üçün ketoprofenin istifadəsi əks göstərişdir (bax bölmə “Əks göstərişlər”).
İstifadə qaydası
Daxilə qəbul üçün nəzərdə tutulub. Məhlulu yemək vaxtı qəbul etmək lazımdır.
Daxilə qəbul üçün nəzərdə tutulmuş məhlulun hazırlanma qaydası:
1 saşe paketin möhtəviyyatını yarım stəkan suya əlavə etdikdən sonra daxilə qəbul edilməlidir.
Ən aşağı effektiv doza simptomları aradan qaldırmaq üçün lazım olan ən qısa müddət ərzində istifadə edilməlidir.
Əlavə təsirləri
Ən çox müşahidə olunan əlavə təsirlər mədə-bağırsaq traktı ( MBT) tərəfindəndir. Peptik xoralar, MBT-da perforasiyalar və ya qanaxmalar (bəzi hallarda letal nəticə ilə), xüsusən yaşlı insanlarda yarana bilər (bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”). Dərman vasitəsinin qəbulundan sonra ürəkbulanma, qusma, diareya, meteorizm, qəbizlik, dispepsiya, qarında ağrı, melena, qanlı qusma, xoralı stomatit, kolit və Kron xəstəliyinin kəskinləşməsi (bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”) müşahidə olunmuşdur. Nadir hallarda qastrit müşahidə olunmuşdur.
Körpələr və uşaqlar üzərində aparılmış klinik tədqiqatlarda ürəkbulanma, qusma, diareya və hiperhəssaslıq reaksiyaları müşahidə olunmuşdur.
Arzuolunmaz təsirlərin yaranma tezliyinin təsnifatı:
Çox tez-tez (≥1/10); tez-tez (≥1/100 və <1/10); bəzən (≥1/1000 və <1/100); nadir (≥1/10000 və <1/1000); çox nadir (<1/10000); tezliyi məlum deyil (mövcud olan məlumatlara əsasən rast gəlmə tezliyini müəyyən etmək mümkün deyil).
Ketoprofen qəbul edən böyüklərdə aşağıdakı arzuolunmaz əlavə təsirlər müşahidə olunmuşdur.
Qan və limfa sistemində baş verən pozğunluqlar
Nadir (≥ 1/10000 və <1/1000): posthemorragik anemiya.
Tezliyi məlum deyil: aqranulositoz, trombositopeniya, sümük iliyinin çatışmazlığı, hemolitik anemiya, leykopeniya.
İmmun sistemi baş verən pozğunluqlar
Tezliyi məlum deyil: anafilaktik reaksiyalar (o cümlədən şok), ağız boşluğunun selikli qişasının ödemi
Maddələr mübadiləsində və qidalanmada baş verən pozğunluqlar
Tezliyi məlum deyil: hiponatriemiya, hiperkaliemiya (bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”)
Psixi pozğunluqlar
Tezliyi məlum deyil: əhval ruhiyyənin dəyişməsi, yüksək oyanıqlıq, yuxusuzluq, şüurun dolaşıqlığı.
Sinir sistemində baş verən pozğunluqlar
Bəzən (≥1/1000 və <1/100): başağrı, başgicəllənmə, yuxululuq.
Nadir (≥1/10000 və <1/1000): paresteziya.
Tezliyi məlum deyil: Aseptik meningit, qıcolmalar, disgevziya, vestibulyar başgicəllənmə.
Görmə orqanında baş verən pozğunluqlar
Nadir (≥1/10000 və <1/1 000): qeyri-aydın görmə (bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”)
Tezliyi məlum deyil: periorbital ödem, optik nevrit.
Eşitmə və müvazinət orqanlarında baş verən pozğunluqlar
Nadir (≥1/10000 və <1/1 000): qulaqlarda küy.
Ürəkdə baş verən pozğunluqlar
Tezliyi məlum deyil: ürək çatışmazlığı, güclü ürək döyüntüləri, ödem.
Damarlarda baş verən pozğunluqlar
Tezliyi məlum deyil: arterial hipertenziya, vazodilyatasiya, taxikardiya, arterial hipotenziya, vaskulit (leykositoklastik vaskulit daxil olmaqla)
Tənəffüs sistemi, orta divar orqanları və döş qəfəsi orqanlarında baş verən pozğunluqlar
Nadir (≥1/10000 və <1/1000): bronxial astma.
Tezliyi məlum deyil: bronxospazm (xüsusən, asetilsalisil turşusuna və digər QSİƏP-lərə qarşı müəyyən olunmuş hiperhəssas pasiyentlərdə), rinit, təngnəfəslik, qırtlağın ödemi, larinqospazm.
Mədə-bağırsaq traktında baş verən pozğunluqlar
Tez-tez (≥1/100 və <1/10): dispepsiya, ürəkbulanma, qarında ağrı, qusma.
Bəzən (≥1/1 000 və <1/100): qəbizlik, diareya, meteorizm, qastrit.
Nadir (≥ 1/10000 və <1/1000): stomatit, peptik xora.
Tezliyi məlum deyil: kolit və Kron xəstəliklərinin kəskinləşməsi, qanaxma və perforasiyalar, qızdırma, pankreatit.
Qaraciyər və öd yollarında baş verən pozğunluqlar
Nadir (≥1/10000 və <1/1000): hepatit, transaminazaların səviyyələrinin yüksəlməsi, hepatit yaranması səbəbindən zərdab bilirubinin səviyyəsinin yüksəlməsi.
Dəri və dərialtı toxumalarda baş verən pozğunluqlar
Bəzən (≥1/1000 və <1/100): səpgi, qaşınma.
Tezliyi məlum deyil: fotohəssaslıq reaksiyaları, alopesiya, övrə, angionevrotik ödem, bullöz səpgilər, Stivens Conson sindromu daxil olmaqla, toksik epidermal nekroliz, kəskin generalizəolunmuş ekzantematoz pustulyoz, eritema, ekzantema, makulo-papulyoz səpgilər, dermatit.
Böyrəklər və sidikçıxarıcı yollarda baş verən pozğunluqlar
Tezliyi məlum deyil: kəskin böyrək çatışmazlığı, tubulointerstisial nefrit, nefrotik sindrom, böyrək funksiyasının göstəricilərinin dəyişməsi, hematuriya.
Ümumi pozulmalar və yeridilmə yerində vəziyyət
Bəzən (≥1/1000 və <1/100): ödemlər, tez yorulma.
Laborator və instrumental məlumatlar
Nadir (≥1/10000 və <1/1000): bədən kütləsinin artması.
Klinik və epidemioloji tədqiqatlardan alınan məlumatlar sübut edir ki, bəzi QSİƏP-ın istifadəsi (xüsusən, yüksək dozada və uzun müddət ərzində) arterial trombotik hadisələrin yüksək yaranma riski ilə əlaqəli ola bilər (məsələn, miokard infarktı və insultun yaranması) (bax bölmə “Xüsusi göstərişlər və ehtiyat tədbirləri”).
Doza həddinin aşılması
Ketoprofenin 2,5 q-a qədər dozalarda istifadəsi zamanı doza həddinin aşılması hadisələri haqqında məlumatlar verilmişdir. Bir çox hallarda müşahidə olunan simptomlar yüngül dərəcəli olmuş və tormozlanma, yuxululuq, ürəkbulanma, qusma və epiqastral nahiyədə ağrı ilə məhdudlaşmışdır .
Spesifik antidotu mövcud deyil. Pasiyentin ehtimal olunan massiv dozalarla doza həddinin aşılması hallarında onu dərhal xəstəxanaya yerləşdirmək lazımdır. Mədəni yumaq, aktivləşdirilmiş kömür qəbul etmək lazımdır, həmçinin, dehidratasiyanın qarşısını almaq məqsədilə simptomatik və saxlayıcı terapiya təyin etmək, diurezin monitorinqini və asidozun korreksiyasını (onun yaranması zamanı) aparmaq lazımdır.
Qaraciyər və böyrək funksiyasına diqqətli şəkildə nəzarət etmək lazımdır. Ağır dərəcəli böyrək çatışmazlığının yaranması zamanı qan dövranından təsiredici maddənin xaric olmasında hemodializ effektiv ola bilər.
Buraxılış forması
Daxilə qəbul edilən məhlul hazırlamaq üçün toz kağız/alüminium/polietilen saşedə. 30 saşe içlik vərəqə ilə birlikdə litoqrafiyalı karton qutuya qablaşdırılır.
Saxlanma şəraiti
30°C-dən yüksək olmayan temperaturda və uşaqların əli çatmayan yerdə saxlamaq lazımdır.
Yararlılıq müddəti
2 il.
Yararlılıq müddəti bitdikdən sonra istifadə etmək olmaz.
Aptekdən buraxılma şərti
Resept əsasında buraxılır.
İstehsalçı
LA.FA.RE S.r.l.
Laboratorio Farmaceutico Reggiano.
Via Sacerdote Benedetto Cozzolino, 77 – Ercolano (NA), İtaliya.
Qeydiyyat vəsiqəsinin sahibi
LANOVA FARMACEUTICI SRL.
Via Conca D'Oro, 212 - 00141 Rome, İtaliya.
Eksklüziv distribyutor
EL Kompaniya MMC.